Κυριακή 2 Ιουλίου 2023

Ἑξ Ἑλλήνων Ἀποφθέγματα - Αριστοτέλης (2/7/2023)


Η φιλία κατά τον Αριστοτέλη είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα, είναι ένας άρρηκτος δεσμός που συνδέει δύο άτομα και τα κάνει αχώριστα, είναι ο ήλιος στην καρδιά του ανθρώπου. Όποιος έχει καλούς και πραγματικούς φίλους αισθάνεται ευτυχισμένος, γιατί έχει κάποιον στον οποίο μπορεί να στηριχθεί και να στηρίξει.

Η πραγματική φιλία, όπως την περιγράφει ο Αριστοτέλης, προσθέτει αξία στη ζωή, γιατί ο πραγματικός φίλος ξέρει να αγαπά με ανιδιοτέλεια και να βρίσκεται κοντά στις χαρές και τις λύπες. Είναι παρών σε κάθε περίπτωση, για να ενισχύσει και να τονώσει την αυτοπεποίθηση του φίλου του, ακούγοντας με προσοχή τις έγνοιες και τις αγωνίες του.

Η φιλία είναι μια σχέση αμφίδρομη, στην οποία και οι δύο προσφέρουν πραγματικά. Βασικές αρχές της σχέσης αυτής είναι η αποδοχή, η ισότητα και η εμπιστοσύνη. 
                                                                                      
                                                             Ο Αριστοτέλης
 

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το έτος 384 π.Χ. στα Αρχαία Στάγειρα της Χαλκιδικής, 55 χιλιόμετρα, ανατολικά, από τη σημερινή Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας του Νικόμαχοu ήταν γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Γ΄, τον οποίο είχε πατέρα ο Φίλιππος. Ο Νικόμαχος, που κατά το Σουίδα είχε γράψει έξι βιβλία ιατρικής και ένα φυσικής, θεωρούσε πρόγονό του τον ομηρικό ήρωα και γιατρό Μαχάονα, το γιο του Ασκληπιού.[9] Η μητέρα του Φαιστιάδα καταγόταν από τη Χαλκίδα και ανήκε κι αυτή, όπως και ο πατέρας του, στο γένος των Ασκληπιαδών. Το ενδιαφέρον του Αριστοτέλη, εν μέρει, για τη βιολογία, το απέκτησε από τον πατέρα του, καθώς οι Ασκληπιάδες, συνήθιζαν, να διδάσκουν στα παιδιά τους, από νεαρή ηλικία, ανατομία, λέγεται, επίσης, ότι ο Αριστοτέλης ενίοτε βοηθούσε και τον πατέρα του, όταν ήταν μικρός.[10]

Ο Αριστοτέλης πρόωρα ορφάνεψε από πατέρα και μητέρα και την κηδεμονία του ανέλαβε ο φίλος του πατέρα του Πρόξενος, που ήταν εγκαταστημένος στον Αταρνέα της μικρασιατικής Αιολίδας, απέναντι από τη Λέσβο. Ο Πρόξενος, που φρόντισε τον Αριστοτέλη σαν δικό του παιδί, τον έστειλε στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών (367 π.Χ.), για να γίνει μαθητής του Πλάτωνα. Πράγματι, ο Αριστοτέλης σπούδασε στην Ακαδημία του Πλάτωνα επί 20 χρόνια (367 - 347), μέχρι τη χρονιά δηλ. που πέθανε ο δάσκαλός του. Στο περιβάλλον της Ακαδημίας άφηνε κατάπληκτους όλους και τον ίδιο το δάσκαλό του, με την ευφυΐα και τη φιλοπονία του. Ο Πλάτωνας τον ονόμαζε "νουν της διατριβής" και το σπίτι του "οίκον αναγνώστου".


Όταν το 347 π.Χ. πέθανε ο Πλάτωνας, προέκυψε θέμα διαδόχου στη διεύθυνση της σχολής. Επικρατέστεροι για το αξίωμα ήταν οι τρεις καλύτεροι μαθητές του Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης, ο Ξενοκράτης και ο Σπεύσιππος. Ο Αριστοτέλης τότε μαζί με τον Ξενοκράτη εγκατέλειψαν την Αθήνα και εγκαταστάθηκαν στην Άσσο, πόλη της μικρασιατικής παραλίας, απέναντι από τη Λέσβο. Την Άσσο κυβερνούσαν τότε δύο πλατωνικοί φιλόσοφοι, ο Έραστος και ο Κορίσκος, στους οποίους είχε χαρίσει την πόλη ο ηγεμόνας του Αταρνέα και παλιός μαθητής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, Ερμίας. Οι δύο φίλοι, κυβερνήτες της Άσσου, είχαν ιδρύσει εκεί μια φιλοσοφική σχολή, ως παράρτημα της Ακαδημίας.

Στην Άσσο ο Αριστοτέλης δίδαξε τρία χρόνια και μαζί με τους φίλους του κατόρθωσε ό,τι δεν μπόρεσε ο Πλάτωνας. Συνδέθηκαν στενά με τον Ερμία και τον επηρέασαν τόσο, ώστε η τυραννία του να καταστεί ηπιότερη και δικαιότερη. Το τέλος του τυράννου όμως ήταν τραγικό. Επειδή προέβλεπε την εκστρατεία των Μακεδόνων στην Ασία, συμμάχησε με το Φίλιππο. Γι' αυτό τον συνέλαβαν οι Πέρσες και τον θανάτωσαν με μαρτυρικό σταυρικό θάνατο.

Το 345 π.Χ. ο Αριστοτέλης, ακολουθώντας τη συμβουλή του μαθητή του Θεόφραστου, πέρασε απέναντι στη Λέσβο και εγκαταστάθηκε στη Μυτιλήνη, όπου έμεινε και δίδαξε μέχρι το 342 π.Χ. Στο μεταξύ είχε παντρευτεί τη βιολόγο Πυθιάδα, που ήταν ανιψιά και θετή κόρη του Ερμία, από την οποία απέκτησε κόρη που πήρε το όνομα της μητέρας της. Μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου ο Αριστοτέλης συνδέθηκε αργότερα στην Αθήνα με τη Σταγειρίτισσα Ερπυλλίδα, από την οποία απέκτησε ένα γιο, το Νικόμαχο. Το 342 π.Χ. τον προσκάλεσε ο Φίλιππος στη Μακεδονία, για να αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση του γιου του Αλέξανδρου, που ήταν τότε μόλις 13 χρονών. Ο Αριστοτέλης άρχισε με προθυμία το έργο της αγωγής του νεαρού διαδόχου. Φρόντισε να του μεταδώσει το πανελλήνιο πνεύμα και χρησιμοποίησε ως παιδευτικό όργανο τα ομηρικά έπη. Η εκπαίδευση του Αλέξανδρου γινόταν άλλοτε στην Πέλλα και άλλοτε στη Μίεζα, μια κωμόπολη της οποίας τα ερείπια έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη· βρισκόταν στους πρόποδες του βουνού πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η σημερινή Νάουσα της Μακεδονίας. Εκεί το 341 π.Χ. πληροφορήθηκε το θάνατο του Ερμία.

Ο Αριστοτέλης έμεινε στη μακεδονική αυλή έξι χρόνια. Όταν ο Αλέξανδρος συνέτριψε την αντίσταση των Θηβαίων και αποκατέστησε την ησυχία στη νότια Ελλάδα, ο Αριστοτέλης πήγε στην Αθήνα (335 π.Χ.) και ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή. Για να εγκαταστήσει τη σχολή του διάλεξε το Γυμνάσιο, που λεγόταν και Λύκειο, ανάμεσα στο Λυκαβηττό και τον Ιλισό, κοντά στην πύλη του Διοχάρη. Ο χώρος του Γυμνασίου βρέθηκε πρόσφατα στις ανασκαφές, για την ανέγερση του νέου Μουσείου Γουλανδρή, πίσω από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, στην οδό Ρηγίλλης. Ο ιστορικός αυτός αρχαιολογικός χώρος διασκευάζεται έτσι ώστε να γίνει επισκέψιμος. Εκεί υπήρχε άλσος αφιερωμένο στον Απόλλωνα και τις Μούσες. Με χρήματα που του έδωσε άφθονα ο Αλέξανδρος, ο Αριστοτέλης έχτισε μεγαλόπρεπα οικήματα και στοές, που ονομάζονταν "περίπατοι". Ίσως γι' αυτό η σχολή του ονομάστηκε Περιπατητική Σχολή και οι μαθητές του περιπατητικοί φιλόσοφοι.

Η οργάνωση της σχολής είχε γίνει κατά τα πρότυπα της Πλατωνικής Ακαδημίας. Τα μαθήματα για τους προχωρημένους μαθητές γίνονταν το πρωί ("εωθινός περίπατος") και για τους αρχάριους το απόγευμα ("περί το δειλινόν", "δειλινός περίπατος"). Η πρωινή διδασκαλία ήταν καθαρά φιλοσοφική ("ακροαματική"). Η απογευματινή "ρητορική" και "εξωτερική".

Η σχολή είχε μεγάλη βιβλιοθήκη και τόσο καλά οργανωμένη, ώστε αργότερα χρησίμευσε ως πρότυπο για την ίδρυση των βιβλιοθηκών της Αλεξάνδρειας και της Περγάμου. Ο Αριστοτέλης μάζεψε χάρτες και όργανα χρήσιμα για τη διδασκαλία των φυσικών μαθημάτων. Έτσι σύντομα η σχολή έγινε περίφημο κέντρο επιστημονικής έρευνας. Στα δεκατρία χρόνια που έμεινε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα δημιούργησε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, που προκαλεί το θαυμασμό μας με τον όγκο και την ποιοτική του αξία. Γιατί είναι άξιο απορίας, πώς ένας άνθρωπος σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα συγκέντρωσε και κατέγραψε τόσες πολλές πληροφορίες.


Το 323 π.Χ. με την είδηση του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου οι οπαδοί του αντιμακεδονικού κόμματος νόμισαν ότι βρήκαν την ευκαιρία να εκδικηθούν τους Μακεδόνες στο πρόσωπο του Αριστοτέλη. Το ιερατείο, με εκπρόσωπό του τον ιεροφάντη της Ελευσίνιας Δήμητρας Ευρυμέδοντα, και η σχολή του Ισοκράτη, με το Δημόφιλο, κατηγόρησαν τον Αριστοτέλη για ασέβεια ("γραφή ασεβείας"), επειδή είχε ιδρύσει βωμό στον Ερμία, είχε γράψει τον ύμνο στην Αρετή και το επίγραμμα στον ανδριάντα του Ερμία, στους Δελφούς. Ο Αριστοτέλης όμως, επειδή κατάλαβε τα πραγματικά κίνητρα και τις αληθινές προθέσεις των μηνυτών του, έφυγε για τη Χαλκίδα, προτού γίνει η δίκη του (323 π.Χ.). Εκεί έμεινε, στο σπίτι που είχε από τη μητέρα του, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του την Ερπυλλίδα και με τα δύο του παιδιά, το Νικόμαχο και την Πυθιάδα.

Ο Αριστοτέλης απεβίωσε μεταξύ πρώτης και εικοστής δευτέρας Οκτωβρίου του έτους 322 π.Χ. στη Χαλκίδα από στομαχικό νόσημα, μέσα σε θλίψη και μελαγχολία. Το σώμα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα, όπου θάφτηκε με εξαιρετικές τιμές. Οι συμπολίτες του τον ανακήρυξαν "οικιστή" της πόλης και έχτισαν βωμό πάνω στον τάφο του. Στη μνήμη του καθιέρωσαν γιορτή, τα "Αριστοτέλεια", και ονόμασαν έναν από τους μήνες "Αριστοτέλειο". Η πλατεία όπου θάφτηκε ορίστηκε ως τόπος των συνεδρίων της βουλής.

Στα τέλη Μαΐου του 2016, ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Σισμανίδης ανακοίνωσε ότι οικοδόμημα το οποίο βρέθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής, κοντά στη σημερινή Ολυμπιάδα ανήκει στον τάφο του Αριστοτέλη. Ο Σισμανίδης θεωρεί ότι έχει ισχυρές ενδείξεις για αυτό.

Φεύγοντας από την Αθήνα, διευθυντή της σχολής άφησε το μαθητή του Θεόφραστο, που τον έκρινε ως τον πιο κατάλληλο. Έτσι το πνευματικό ίδρυμα του Αριστοτέλη εξακολούθησε να ακτινοβολεί και μετά το θάνατο του μεγάλου δασκάλου.


Πηγές




Δημιουργία εικόνας (επιμέλεια) + ιδέα: Ίδας

Δημιουργία ανάρτησης (επιμέλεια κειμένου): Ερευνητής Αλήθειας


Παραγωγή: 


Έτος: 2023

Άγιος Ιουβενάλιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων


Μνήμην γεραίρω τὴν Ἰουβεναλίου,

Οὗ μνῆμα θεῖον ἡ Παλαιστίνη φέρει.
(Ἰουλίοιο θάνες, Ἰουβενάλιε δευτέρᾳ.)

Κατάθεσις της τιμίας Εσθήτος της παναγίας Θεοτόκου εν Βλαχερναίς (473)

 Κατά την επίσκεψή τους στους Αγίους Τόπους το 473, οι βυζαντινοί πατρίκιοι, Γάλβιος και Κάνδιδος συνάντησαν μία Ιουδαία, η οποία είχε στην κατοχή της την τίμια Εσθήτα (φόρεμα) της Παναγίας...


Κατά την επίσκεψή τους στους Αγίους Τόπους το 473, οι βυζαντινοί πατρίκιοι, Γάλβιος και Κάνδιδος συνάντησαν μία Ιουδαία, η οποία είχε στην κατοχή της την τίμια Εσθήτα (φόρεμα) της Παναγίας. Με ένα τέχνασμα την απέσπασαν από τη γυναίκα και τη μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη, όπου εναποτέθηκε σε χρυσή λάρνακα στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, που κατασκευάστηκε προς τιμήν της. Η ορθόδοξη εκκλησία τιμά το γεγονός στις 2 Ιουλίου.

Η εσθήτα της Παναγίας είχε και θαυματουργές ιδιότητες. Το 860, κατά τη διάρκεια του Ρωσοβυζαντινού Πολέμου, ο πατριάρχης άπλωσε την εσθήτα στη θάλασσα και προκλήθηκε θύελλα, με αποτέλεσμα να καταστραφεί ο ρωσικός στόλος, που πολιορκούσε την Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, όποιος αγρότης δεν τιμήσει τη σημερινή ημέρα κινδυνεύει να του καούν τα σπαρτά ή να του βουλιάξει το αλώνι. Γι’ αυτό, η Παναγία των Βλαχερνών αποκαλείται Καψοδεματούσα, Καψοχεροβολού, Καψαλωνού και Βουλιάχτρα.

Απολυτίκια

Θεοτόκε αειπάρθενε, των ανθρώπων η σκέπη, Εσθήτα και Ζώνην του αχράντου σου σώματος, κραταιάν τη πόλει σου περιβολὴν εδωρήσω, τω ασπόρῳ τόκω σου άφθαρτα διαμείναντα, επὶ σοι γαρ και φύσις καινοτομεῖται και χρόνος, διο δυσωπούμεν σε, ειρήνην τη οικουμένη δωρήσασθαι, και ταις ψυχαῖς ημών το μέγα έλεος.

Θείον ένδυμα, των οικτιρμών σου, και ιμάτιον αθανασίας, την αγίαν σου Εσθήτα και άφθαρτον, τη κληρουχία σου Κόρη δεδώρησαι, εις περιποίησιν πάντων και σύναψιν. Όθεν Άχραντε, την θείαν αυτής κατάθεσιν, τιμώντες ευσεβώς σε μεγαλύνομεν.


Πηγή