Θεού βλαστάρια και κλωνάρια ~ Λείριο το μάρταγο

Τζένα 05/07/2016

φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Λείριο το μάρταγο (Lilium martagon): Ένα ισχυρό φυτό, με βλαστούς που φτάνουν το 1,5 μέτρο.

Τα φύλλα δεν σκεπάζουν όλο τον βλαστό, αλλά σχηματίζουν 3-4 σπονδύλους με πολλά λογχοειδή φύλλα.

Τα άνθη βγαίνουν στο ανώτερο τμήμα του βλαστού, συνήθως ανά δύο ή και περισσότερα σε κάθε κόμβο. Έχουν βαρύ άρωμα. Κατά μήκος της Πίνδου τα άνθη είναι ρόδινα σαρκώδη. Μια δεύτερη ποικιλία στην Μακεδονία έχει άνθη πιο σκούρα, σε χρώμα μοβ-βυσινί.

Προτιμά ξέφωτα ορεινών δασών. Ευδοκιμεί στα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας, από την Στερεά μέχρι την Πίνδο, σε υψόμετρα 700 – 1900 μέτρων. Το βρίσκουμε συνήθως σε ημισκιερές θέσεις κάτω από έλατα.

Τα άνθη βγαίνουν στο ανώτερο τμήμα του βλαστού, συνήθως ανά δύο ή και περισσότερα σε κάθε κόμβο. Έχουν βαρύ άρωμα. Κατά μήκος της Πίνδου τα άνθη είναι ρόδινα σαρκώδη. Μια δεύτερη ποικιλία στην Μακεδονία έχει άνθη πιο σκούρα, σε χρώμα μοβ-βυσινί.

Εντός της ελληνικής επικράτειας, θα το απολαύσουμε στα εξής μέρη:

Βόρεια Ανατολική Ελλάδα, Βόρεια Κεντρική Ελλάδα, Βόρεια Πίνδος, Νότια Πίνδος, Ανατολική Κεντρική Ελλάδα, Στερεά Ελλάδα, Βέρμιο , Βόρρας , Βούρινος , Γράμμος , Καράβα , Κόζιακας , Λάκμος , Μπέλλες , Όλυμπος, Όρβηλος, Όσσα , Παγγαίο, Παρνασσός , Πήλιο, Σμόλικας , Τύμφη, Τυμφρηστός , Χολομών

Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τα τέλη Αυγούστου.  Οι ροδοκόκκινοι κρίνοι του με τις μπορντό και τις ιώδεις αποχρώσεις είναι πολλοί (μπορεί να φτάσουν τους 40) και βρίσκονται συγκεντρωμένοι στο ανώτερο  τμήμα του βλαστού.  

Ετυμολογία:

* Lilium < lilium (λατιν.) < Λείριο (Ιπποκράτης, Θεόφραστος).

* martagon < από το τούρκικο martagān (τουρμπάνι), λόγω του σχήματος του λουλουδιού.

Πίνοβο 23/06/2018

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

*** Μια παραλλαγή του, που παλιά είχε ονομαστεί Lilium cattaniae (Vis. 1871 ) αλλά πλέον δεν αναγνωρίζεται, με πιο σκουρόχρωμους κρίνους ανθίζει στα βουνά της Μακεδονίας μέχρι και την αλπική ζώνη.

Πηγές

• Flora hellenica: Lilium martagon
• greek flora

Παραγωγή: 

Έτος: 2023

Μιχαήλ του Χωνιάτου, αρχιεπισκόπου Αθηνών (†1220)

 Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, λόγιος ιερωμένος και συγγραφέας, ο τελευταίος μητροπολίτης Αθηνών πριν από την περίοδο της Φραγκοκρατίας.

Ο Μιχαήλ ο Χωνιάτης ήταν λόγιος ιερωμένος και συγγραφέας, μητροπολίτης Αθηνών (1182-1204), ο τελευταίος πριν από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει κατηχητικά κείμενα, παραστατικούς και επιτάφιους λόγους, προσφωνήσεις και ικεσίες προς τον αυτοκράτορα και τις κοσμικές αρχές των Αθηνών, καθώς και 180 επιστολές, που παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την θρησκευτική και πολιτική ζωή της τόσο ταραγμένης εποχής του. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον κατέταξε στη χορεία των Αγίων και η μνήμη του τιμάται κάθε χρόνο στις 4 Ιουλίου.

Ο Μιχαήλ γεννήθηκε περί το 1140 στις Χώνες της Φρυγίας, όπως ονομάζονταν κατά τη βυζαντινή περίοδο οι Κολοσσές (σημερινό Χονάζ Τουρκίας) και ήταν γόνος προυχόντων της περιοχής. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε δάσκαλο τον μετέπειτα αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Ευστάθιο. Τα εξαιρετικά πνευματικά του προσόντα και η άρτια φιλοσοφική του παιδεία τον ανέδειξαν σε εξέχοντα κληρικό.

Η εκλογή του για τη μητρόπολη των Αθηνών έγινε στην αρχή δεκτή με ενθουσιασμό από τον ίδιο, αφού πίστευε ότι η πόλη διέσωζε στοιχεία της αρχαίας λαμπρότητας και πνευματικής ακτινοβολίας της. Ωστόσο, η χαμηλή μορφωτική στάθμη του κλήρου και του λαού απογοήτευσε τον λόγιο μητροπολίτη. Η Αθήνα της εποχής του ήταν μια μικρή πόλη, χωρίς οικονομική ζωή, υποταγμένη στο έλεος των φοροσυλλεκτών και μαστιζόμενη από πειρατικές επιδρομές.

Ως μητροπολίτης αποδοκίμασε τις καταχρήσεις των εκπροσώπων της διοίκησης, αξίωσε τη μείωση της φορολογίας των Αθηνών, ενδιαφέρθηκε για τη μόρφωση του κλήρου και προσπάθησε να ενισχύσει την πνευματική ζωή των κατοίκων της.

Με τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους της Δ’ Σταυροφορίας, η Αθήνα θα καθίστατο η έδρα ενός ελληνικού κρατιδίου, αν ο μητροπολίτης δεν αντιδρούσε με βία στην απόπειρα του Λέοντος Σγουρού, άρχοντα του Ναυπλίου, να καταλάβει την πόλη. Δεν μπόρεσε όμως ν’ αποτρέψει την κατάληψη της Αθήνας από τους Φράγκους στα τέλη του 1204, οι οποίοι ίδρυσαν Δουκάτο υπό τον Όθωνα δε λα Ρος, το οποίο υπαγόταν στον βασιλιά της Θεσσαλονίκης Βονιφάτιο τον Μομφερατικό.

Ο Μιχαήλ δεν άντεξε την καταπίεση των Καθολικών Φράγκων επί των Ορθοδόξων και αναγκάστηκε να καταφύγει στην Κέα, με την ελπίδα ότι θα επέστρεφε στη μητρόπολή του. Οι προσπάθειές του να πείσει τον δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο Άγγελο ν’ αγωνιστεί για την απελευθέρωση της πόλης των Αθηνών δεν καρποφόρησαν. Η απογοήτευσή του εκφράστηκε και στην άρνησή του να δεχθεί την πρόσκληση του βασιλιά της Νίκαιας Θεοδώρου Α' Λάσκαρη να εγκατασταθεί στη Νίκαια.

Το 1217 κατέφυγε στη Μονή Ιωάννου του Προδρόμου στη Βοδονίτσα (νυν Μενδενίτσα), ένα χωριό κοντά στις Θερμοπύλες. Εκεί άφησε την τελευταία του πνοή στις 4 Ιουλίου 1222.

Πηγή

Ανδρέου αρχιεπισκόπου Κρήτης του Ιεροσολυμίτου, ποιητού του μεγάλου κανόνος

Η Εκκλησία τιμά σήμερα τη μνήμη του Αγίου Ανδρέου, αρχιεπισκόπου Κρήτης του Ιεροσολυμίτου, ποιητού του Μεγάλου Κανόνος, και του Αγίου Μιχαήλ του Χωνιάτου, αρχιεπισκόπου Αθηνών (†1220). Επίσης, εορτάζουμε την εύρεση του Λειψάνου της Αγίας Ανυσίας από τη Θεσσαλονίκη. Πανηγυρίζει η συμπρωτεύουσα, η βασίλισσα του Θερμαϊκού, και ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος φιλοξενεί το ιερό λείψανο της Αγίας Ανυσίας.

Ο Άγιος Ανδρέας, αρχιεπίσκοπος Κρήτης, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Δαμασκό της Συρίας. Εμβάθυνε στη σπουδή της θύραθεν παιδείας, δηλ. της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, και κατόπιν στη μελέτη των Γραφών και της Παράδοσης της Εκκλησίας, δηλ. της κατά Θεό φιλοσοφίας.

Στη συνέχεια, έγινε μοναχός και υπηρέτησε πλησίον του πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόδωρου, του οποίου αναδείχθηκε γραμματέας. Ο Πατριάρχης τον εκτιμούσε και τον θαύμαζε τόσο πολύ για τις γνώσεις του, την καθαρότητα της σκέψης του, καθώς και την ευθύτητα του χαρακτήρα του, ώστε τον έστειλε ως αντιπρόσωπό του στην ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο, που συγκροτήθηκε στην Κων/πολη το 680 μ.Χ. Αφορμή για τη σύγκληση της Οικουμενικής Συνόδου ήταν η κακοδοξία των αρχιεπισκόπων Κων/πόλεως Σεργίου και Ρώμης Ονωρίου, οι οποίοι υποστήριζαν ότι ο Χριστός έχει μόνο μία θέληση. Η Σύνοδος καταδίκασε το μονοθελητισμό και όρισε ότι, όπως στο πρόσωπο του Χριστού υπάρχουν δύο φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη, έτσι υπάρχουν και δύο θελήσεις και ενέργειες, η θεία και η ανθρώπινη, με τη σαφή θεολογική εξήγηση ότι η ανθρώπινη υποτάσσεται στη θεία θέληση.

Ο Άγιος Ανδρέας είναι ο συγγραφέας του «Μεγάλου Κανόνα», που είναι ένα μακροσκελές ποιητικό έργο, γραμμένο με συντριβή καρδίας και το οποίο καλεί τους πιστούς σε μετάνοια, κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ψάλλεται σε τέσσερα μέρη την Α΄ Εβδομάδα των Νηστειών και ολόκληρος το εσπέρας της Τετάρτης του Μεγάλου Κανόνος, της Ε΄ Εβδομάδας των Νηστειών.

Η θεολογική γνώση, η εκκλησιαστική πνευματική εμπειρία και τέχνη, όπως η ποίηση και η μουσική, συνδυάζονται κατά τον καλύτερο τρόπο στο πρόσωπο του ανθρώπου που με ταπείνωση και προσευχή αξιοποιεί και εμπλουτίζει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.

Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου

                             Πηγή