Ο Υμηττός είναι βουνό της Αττικής. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Υψώνεται μεταξύ του λεκανοπεδίου Αττικής και των Μεσογείων με κατεύθυνση από Β. προς Ν. από τη δίοδο του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού καταλήγοντας πάνω από τη Βούλα και τη Βάρη. Με μήκος 23 χιλιόμετρα και με το πλάτος του να ποικίλλει από 4 έως 6 χιλιόμετρα καλύπτει έκταση 80.000 στρεμμάτων. Έχει υποστεί καταστροφικές πυρκαγιές αλλά συνεχίζει να διαθέτει εκτάσεις πρασίνου από τις συνεχείς δενδροφυτεύσεις. Από γεωλογική άποψη ο Υμηττός ανήκει στην αττικοκυκλαδική ζώνη. Τα πετρώματά του περιέχουν ασβεστόλιθους, σχιστόλιθους και μεγάλες μάζες μαρμάρου και μαρμαρυγιακών σχιστολίθων.
Ίριδα της Αττικής
Στο αισθητικό δάσος Υμηττού έχουν καταγραφεί περισσότερα από 40 είδη ορχιδέων, μία από τις υψηλότερες πυκνότητες ορχεοειδών της Ευρώπης αναλογικά με την έκταση, ενώ στο βουνό μπορεί να βρει κανείς και ενδημικά είδη Crocus και Centaurea.
Οι ορχιδέες του Υμηττού με την ποικιλία, τον αριθμό και την πυκνότητά τους είχαν εντοπιστεί από αρκετά παλιά, όπως δείχνει και το κείμενο που αναδημοσιεύω. Ειδικά η πυκνότητα της φύτρωσής τους είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Δεν μένει παρά να απολαύσουν τις ορχιδέες του Υμηττού και οι σημερινοί επισκέπτες του.
Από τα θηλαστικά τα πιο γνωστά είδη είναι η αλεπού και ο λαγός. Άλλα θηλαστικά που έχουν καταγραφεί στο βουνό είναι τα: ασβός, νυφίτσα, πετροκούναβο (Martes foina), ενώ παρατηρούνται και αρκετά είδη νυχτερίδων, μερικά από τα οποία ζουν στα άφθονα σπήλαια και κοιλώματα του Υμηττού με ιδιαίτερα σημαντική να θεωρείται η παρουσία των ρινόλοφων του Βλάσιους (Rhinolophus blasii) και του απειλούμενου μικρορινόλοφου (Rhinolophus hipposideros).
Ο Υμηττός είναι πολύ σημαντικός μεταναστευτικός σταθμός για χιλιάδες πτηνά και αποτελεί το μοναδικό σημείο στο λεκανοπέδιο που έχουν καταγραφεί μεγάλα αρπακτικά να μεταναστεύουν. Εκατόν τριάντα είδη πτηνών έχουν καταγραφεί στις περιοχές που γειτνιάζουν στην Αθήνα, καθώς και το Αισθητικό Δάσος Υμηττού, από τα οποία σχεδόν τα μισά φωλιάζουν εκεί.
1. Αρπακτικά πουλιά: η αετογερακίνα (Buteo rufinus), ο φιδαετός (Circaetus gallicus), το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus) κλπ ενώ κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης έχουν παρατηρηθεί άτομα πετρίτη (Falco peregrinus), όρνιου (Gyps fulvus), μαυροπετρίτη (Falco eleonorae), σφηκιάρη (Pernis apivorus), κά.
2. Αρκετά είδη πουλιών με περιορισμένη γεωγραφικά αναπαραγωγική κατανομή- βαλκανική ή νοτιοανατολική Μεσόγειο- που αναπαράγονται στον Υμηττό: η νησιώτικη πέρδικα (Alectoris chukar), το φρυγανοτσίχλονο (Emperiza caesia), ο αιγαιοτσιροβάκος (Sylvia rueppelli), αλλά και είδη με ευρύτερη μεσογειακή κατανομή, όπως η Ωχροστριτσίδα (Hippolais pallida).
3. Τέσσερα είδη νυκτόβιων αρπακτικών: η μικρή κουκουβάγια (Athene noctua), η τυτώ (Tyto alba), ο γκιώνης (Otus scops) και χουχουριστής (Strix aluco).
Μικρόπουλα που περνούν κατά την περίοδο της μετανάστευσης: Στα ανοιχτά σημεία, μπορεί να διακρίνει κανείς τον κοκκινοκεφαλά (Lanius senator) και τον αετομάχο (L. collurio), τον δασοφυλλοσκόπο (Phylloscopus sibilatrix), τον καλόγερο (Parus major) και τον σταχτομυγοχάφτη (Muscicapa striata), ενώ στα βράχια συναντάται ο βραχοτσοπανάκος (Sitta neumayer).
Κατά τους χειμερινούς μήνες τον πρώτο λόγο έχουν τα διάφορα είδη τσιχλών (Turdus spp.) που βρίσκουν στους ελαιώνες πλούσια τροφή, πολύ σημαντική για να καταφέρουν να επιβιώσουν το δύσκολο χειμώνα. Άλλα μικρότερα είδη που παρατηρούνται κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα είναι τα: κοκκινολαίμης (Erithacus rubecula), τρυποφράχτης (Troglodytes troglodytes), ο κοκκοθραύστης (Coccothraustes coccothraustes), φλώρος (Carduelis chloris), μαυροτσιροβάκος (Sylvia melanocephala) κ.λπ.
Άξια αναφοράς είναι τα φίδια λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata quatorlineata), σπιτόφιδο (Zamenis situla), οχιά (Vipera ammodytes) και οι χελώνες κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata) και μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni hermanni).
Συνηθισμένη εικόνα στον Υμηττό είναι τα μελίσσια, αν και η μελισσοκομία παρουσιάζει κάμψη. Τα ανθισμένα λουλούδια και οι αρωματικοί φρυγανότοποι φιλοξενούν και ένα πλήθος άλλων ειδών όπως πεταλούδες (άξιες λόγου είναι οι προστατευόμενες Papilio alexanor, Hipparchia aristaeus, Agrodiaetus admetus, κ.α), κολεόπτερα και ορθόπτερα, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά είδη του Υμηττού όπως τα Dolichopoda insignis και Dolichopoda petrochilos που ζουν σε σπήλαια του Υμηττού.
Συλλογή
- η μονή Καισαριανής, που χρονολογείται από τον 2ο αιώνα και είναι κτισμένη στις πλαγιές του βουνού, πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού. Η μονή άκμασε τον 12ο και 13ο αιώνα όπου αποτελούσε πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο.
- η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, χτισμένη ανάμεσα στις περιοχές Χολαργός και Παπάγου
- η μονή του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού, χτισμένη στη βορειότερη κορυφή του Υμηττού τον 12ο αιώνα.
- η μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Καρέα, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Υμηττού, κοντά στη συνοικία του Καρέα
- η μονή Αστερίου χτισμένη στη βορειοδυτική πλευρά του Υμηττού, δυτικά της μονής της Καισαριανής.
Αξιόλογα φυσικά μνημεία του Υμηττού είναι τα σπήλαια που σχηματίζονται στις πλαγιές του. Σημαντικότερο και μεγαλύτερο είναι το σπήλαιο Κουτούκι, που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του βουνού, πάνω από την Παιανία. Άλλο μικρότερο σπήλαιο του Υμηττού είναι το σπήλαιο Λιοντάρι που βρίσκεται στα βόρεια του βουνού, δυτικά των Γλυκών Νερών και η ονομασία του συνδέεται με την τοπική παράδοση για το λιοντάρι του Υμηττού που ζούσε στο βουνό κατά το παρελθόν και τρομοκρατούσε τους κατοίκους της γύρω περιοχής.
Εκεί ψηλά στον Υμηττό υπάρχει κάποιο μυστικό και είναι πως να σας το πώ πολύ μπλεγμένο ομολογώ...